Kamica nerkowa – zalecenia dietetyczne
Do ogólnych, podstawowych zaleceń dietetycznych w kamicy nerkowej należą:
- duża ilość płynów, nawet 4-5 l na dobę̨, ale co najmniej 2 l, w tym woda niskozmineralizowana,
- ograniczenie spożycia soli,
- wykluczenie alkoholu,
- wykluczenie mocnej kawy i herbaty oraz ostrych przypraw,
- zwiększenie aktywności fizycznej.
Dalsze zalecenia są uzależnione od rodzaju kamieni.
Charakterystyka kamicy nerkowej wraz z zaleceniami dietetycznymi
Kamica szczawianowa
Szczawiany pochodzą̨ z przewodu pokarmowego i powstają w wyniku przemian metabolicznych niektórych składników pokarmowych. Kwas szczawiowy jest jednym z produktów przemiany białek i wydalany z moczem. Chory na kamicę szczawianową powinien stosować dietę̨ z wykluczeniem produktów będących źródłem szczawianów, czyli: szczawiu, szpinaku, botwiny, buraków, rabarbaru, borówek, winogron, agrestu, śliwek, rodzynek, kakao, czekolady, kawy i herbaty. Ograniczeniu podlegają również: ziemniaki, pomidory, marchew, groch, śliwki, truskawki.
W kamicy szczawianowo wapniowej powinno zastosować się̨ dietę̨ z ograniczeniem cukrów prostych i produktów bogatych w szczawiany oraz zwiększeniem ilości produktów bogatych w błonnik pokarmowy. U osób, których występuje zwiększone wchłanianie szczawianów z przewodu pokarmowego poleca się̨ zwiększenie ilości wapnia z pożywieniem i spożycia białka do 90g/dobę̨.
Przykładowy jadłospis dla diety szczawianowo – wapniowej
- I śniadanie: płatki kukurydziane na mleku rozcieńczonym (250ml), jajko w koszulce (50g) na grzance z chleba graham
(100g), rozcieńczony sok z jabłek(200ml) - II śniadanie: pieczywo (80g) z masłem (10g), sałatka z warzyw gotowanych (200g) herbata (250ml) z cukrem (10g)
- Obiad: zupa koperkowa z ryżem (450ml) gulasz z indyka (100g) z włoszczyzną gotowaną (100g) z bułką tatą (5g) z drobnym
makaronem (80g) kompot winogronowy (300ml) - Podwieczorek: kukurydza gotowana (150g) z masłem (5g)
- Kolacja: ryba duszona (100g) w jarzynach (100g) pieczywo mieszane (100g)z masłem (10g) herbata ziołowa (300ml)
- Przed snem: herbata z melisy
Kamica moczanowa
W kamicy moczanowej złogi tworzą się z kwasu moczowego, który normalnie znajduje się w stanie rozpuszczonym. Kamienie moczanowe wytrącają się w moczu kwaśnym i nadmiernie zagęszczonym wtedy pH wynosi mniej niż 5,3. Występuje częściej u osób otyłych. Wśród zaleceń dietetycznych wymienić należy: spożywanie potraw mlecznych i dużej ilości warzyw, ograniczenie ilości produktów będących źródłem substancji purynowych, które w organizmie są̨ przekształcane do kwasu moczowego, tj. rosołów, bulionów i sosów mięsnych, galaret mięsnych, podrobów, sardynek, śledzi, szprot, kawioru, orzechów, roślin strączkowych, grzybów i używek, ograniczenie spożycia białka do 40-50 g/dobę̨, ograniczenie spożycia mięsa, głownie gotowanego do 120g/dobę̨.
W kamicy moczanowej należy polecać dietę̨ mleczno-jarską, w której mięso, drób i ryby należy spożywać w ograniczonych ilościach i najlepiej gotowane.
Przykładowy jadłospis dla diety moczanowej
- I śniadanie: mleko waniliowe (350ml), pieczywo niskobiałkowe (100g) z masłem (15g) z dżemem (30g) i pomidorem (80g)
- II śniadanie: pieczywo niskobiałkowe (75g) z miękką margaryną (10g), pastą z cielęciny (30g) i z warzyw gotowanych (30g)
mandarynki (150g) woda „Jana” (350ml) - Obiad: Zupa jarzynowa z ryżem (450ml) kopytka ziemniaczano serowe (300g) z surówką z marchwi i jabłka z kefirem
(150g) herbata z mlekiem (250g) - Podwieczorek: plastry cukinii (150g) zapiekane z masłem (10g)
- Kolacja: jajko sadzone (50g) z gotowanymi ziemniakami (250g) z masłem (10g) kefir (150g)
- Przed snem: Napar z liści brzozy z miodem(250g)
Kamica fosforanowo – wapniowa
W tym przypadku złogi nerkowe tworzą się głównie z fosforanu wapnia, który wytraca się̨ w moczu zasadowym, a rozpuszcza w kwaśnym, lub fosforanu amonowo-magnezowego (kamica struwitowa) przy słabym zakwaszeniu moczu. Kamica fosforanowa powstaje na tle stanów zapalnych dróg moczowych. W diecie należy ograniczyć sól oraz: mleko, jaja, przetwory mleczne, sery podpuszczkowe, rośliny strączkowe, konserwy rybne. Zwiększyć należ ilość magnezu, cytrynianów i płynów. Podawać pokarmy zakwaszające – mięso, ryby, wędliny, pieczywo.
Zalecenia dietetyczne:
- w kamicy fosforanowej: zwiększenie spożycia białka do 90 g/dobę̨
- w kamicy wapniowej: ograniczenie produktów zawierających wapń tj. mleka i jogurtów, sera podpuszczkowego, serwatki
- w kamicy struwitowej – zakwaszenie moczu przez wprowadzenie leków zakwaszających.
Przykładowy jadłospis dla diety fosforanowo - wapniowej
- I śniadanie: kawa zbożowa z dodatkiem mleka (300ml), chleb pszenny graham (100g) z masłem (10g) parówka cielęca
gotowana (50g) napój pomarańczowy (200ml) - II śniadanie: bułka (80g) z masłem (10g), miodem (30g) woda mineralna (250ml)
- Obiad: Barszcz biały z grzankami (450ml) kurczak w potrawce (100g) ryż na sypko (80g) z surówką z zielonych liści (20g)i
buraczków gotowanych (100g) herbata owocowa (250g) - Podwieczorek: plastry cukinii (150g) zapiekane z masłem (10g)
- Kolacja: zapiekanka z makaronu i mięsa (300g) ogórki kiszone (100g) herbata z cytryną (300ml)
Kamica cystynowa
Zasada diety polega na ograniczeniu aminokwasu siarkowego cystyny, występującego obficie w produktach nabiałowych oraz zwiększeniu ilości płynów do dwukrotnej objętości normalnego zapotrzebowania tj. ponad 3 l/ dobę i zwiększeniu witaminy B6
Zalecenia dietetyczne:
- dieta polega na ograniczeniu spożycia produktów nabiałowych, mięsa i jego przetworów, ryb, jaj, pszenicy i soi;
- spożycie płynów w ilości około 150 ml/godzinę, głównie neutralnych i alkalizujących napojów tj. woda z wodorowęglanami, soki cytrusowe, herbaty owocowe, polecane jest mleko i jego przetwory;
- spożycie soli poniżej 3 g/dobę.
Kamica fosforanowo – magnezowo – amonowa
Wytrąca się w moczu alkalicznym, podczas zakażenia układu moczowego specyficznymi bakteriami. W diecie stosowanej w kamicy fosforanowo – magnezowo – amonowej ograniczyć należy fosforany, których źródłem są: sery dojrzewające, topione, mleko, żółtko jaja, mięso i jego przetwory, podroby, ryby, konserwy, produkty zbożowe gruboziarniste, suche nasiona roślin strączkowych, kakao, czekolada, orzechy. Należy zwiększyć ilość płynów. Jeśli w moczu występuje małe stężenie cytrynianów i magnezu, zwiększa się w diecie soki i owoce cytrusowe oraz bogate w magnez warzywa np. kukurydzę
Autor tekstu:
