Osteoporoza
Osteoporoza to choroba przewlekła, charakteryzująca się postępującym zmniejszeniem gęstości i wytrzymałości kości. Za jej przyczyną kość staje się porowata i łamliwa, szkielet ulega osłabieniu i rośnie ryzyko złamań. Utrata masy kostnej postępuje w sposób niezauważalny, ale jest to proces ciągły, często bez objawów. Jego następstwem są złamania, spadek aktywności fizycznej oraz niepełnosprawność, co ma wpływ na jakość życia i ryzyko zgonów.
REDUKCJA MASY KOSTNEJ
Związaną z wiekiem redukcję masy kostnej (od 40 r. ż. jest to ok. 1% masy kostnej rocznie) obserwuje się zarówno u kobiet jak i u mężczyzn. Aż jedna z trzech kobiet i jeden na pięciu mężczyzn po 50 r. ż. dozna złamania w przebiegu osteoporozy. Poza tym, niezależnie od zmian jakościowych tkanki kostnej, po 60- 65 r. ż. zwiększa się ilość upadków, które to wiążą się z ryzykiem złamań. Najczęściej dochodzi do złamań kręgów (kręgosłup piersiowy i lędźwiowy), kości przedramienia i szyjki kości udowej, Każde złamanie zwiększa wielokrotnie ryzyko kolejnych złamań, które mogą być bezpośrednią lub pośrednią przyczyną śmierci.
W Europie średnio co 30 sekund dochodzi do złamania w następstwie osteoporozy.
MOŻESZ PRZECIWDZIAŁAĆ
Właściwa dieta, regularna aktywność fizyczna, ograniczenie lub wyeliminowanie używek (papierosy, alkohol, kawa) mają istotne znaczenie w profilaktyce i leczeniu osteoporozy. W każdym okresie życia dobrze zrównoważona dieta sprzyja zdrowym i mocnym kościom. Właściwa dieta to taka , która pokrywa wymaganą ilość kalorii, białka, tłuszczu, węglowodanów oraz minerałów i witamin, szczególnie wapnia i witaminy D.
33% kobiet i 20% mężczyzn po 50 r. ż. dozna złamania w przebiegu osteoporozy.
WAPŃ NA OSTEOPOROZĘ
Wapń to główny budulec tkanki kostnej. Dzienne zapotrzebowanie na wapń jest wartością indywidualną, zależy od wieku i płci. Dla osoby dorosłej wynosi 1000 mg/dobę, ale dla kobiety zagrożonej osteoporozą lub chorej na tę chorobę 1500 mg/dobę. Głównym źródłem wapnia powinny być produkty spożywcze. Do naturalnych źródeł wapnia należą: mleko i jego przetwory, zielone warzywa (brokuły, kapusta włoska, jarmuż, natka pietruszki), ryby i konserwy rybne (łosoś, sardynki), orzechy, migdały, owoce (figi, morele, pomarańcze). Ponieważ podaż wapnia w diecie u ludzi starszych jest najczęściej niewystarczająca, musi być uzupełniana preparatami wapnia.
TRZEBA PAMIĘTAĆ!
DROGOCENNA WITAMINA D
Witamina D odgrywa ważną rolę w procesie przyswajania wapnia i jest odpowiedzialna m.in. za odnowę i mineralizację tkanki kostnej. Może być przyjmowana z pożywieniem (ok. 20% zapotrzebowania) oraz syntetyzowana w skórze pod wpływem promieniowania UV (ok. 80% zapotrzebowania). Wydajność syntezy skórnej zmniejsza się znacznie po 60 r. ż. Produkty żywnościowe są raczej ograniczonym źródłem witaminy D, zawierają ją tłuste ryby (łosoś, makrela), żółtka jaj, wątroba. Zgodnie z obecnymi zaleceniami wszyscy dorośli powyżej 65 r. ż. powinni otrzymywać witaminę D w dawce 1000-2000 mg/dobę przez cały rok. Osoby młodsze powinny zażywać witaminę D sezonowo (wrzesień-kwiecień). W sytuacji, gdy niedobór zostanie potwierdzony badaniem, dawki witaminy D mogą być nawet kilkakrotnie wyższe.
ZDROWY STYL ŻYCIA
Aktywność fizyczna powinna być regularna, odpowiednia dawka ruchu zapewni sprawność fizyczną i dobre samopoczucie. Preferowane są spacery, gimnastyka, jazda na rowerze, nordic-walking. Rodzaj aktywności fizycznej musi korelować z możliwościami pacjenta. Wszystkie te czynniki składające się na zdrowy styl życia, wdrażane od najmłodszych lat (olbrzymia rola rodziców), mogą skutecznie uchronić przed rozwojem osteoporozy.
REDUKCJA MASY KOSTNEJ
Diagnozowaniem i leczeniem osteoporozy zajmuje się lekarz reumatolog. Zebranie dokładnego wywiadu, zbadanie pacjenta oraz badania diagnostyczne (m.in. densytometria, RTG, badania laboratoryjne) pozwolą na ustalenie rozpoznania i wdrożenie leczenia. Leczenie osteoporozy ma na celu zmniejszenie ryzyka złamań i jest postępowaniem kompleksowym, obejmującym edukację chorego, eliminację czynników ryzyka, leczenie dietetyczne, leczenie ruchem, leczenie farmakologiczne.
Autor tekstu:
internista, specjalista reumatologii
Możliwości diagnostyki i leczenia:
Poradnia Reumatologiczna w Przychodni Specjalistycznej nr 1,
ul. Hetmańska 21, telefon (17) 853-58-70
www.spzoz1.rzeszow.pl
