Rak prostaty
Męska sprawa - rak prostaty
PCa, czyli rak prostaty jest drugim najczęściej rozpoznawanym nowotworem u mężczyzn, co stanowi 15 % wszystkich zdiagnozowanych nowotworów. W wieku poniżej 30 lat częstość występowania stanowi 5 %, 59 % w wieku powyżej 79 lat. Częstość rozpoznania jest najwyższa w Australii/ Nowej Zelandii i Ameryce Północnej oraz Europie Północnej i Zachodniej. Wskaźniki śmiertelności są generalnie wysokie w populacjach pochodzenia afrykańskiego, bardzo niskie w Azji.
KOGO DOTYKA PCa?
Wywiad rodzinny i pochodzenie rasowe sugeruje predyspozycje rodzinne. Prawdopodobieństwo wystąpienia raka wysokiego ryzyka w wieku 65 lat u mężczyzn z chorym ojcem i dwoma braćmi wynosiło 11%.
Przyjmuje się, że mężczyźni pochodzenia afrykańskiego częściej zapadają i mają bardziej agresywny przebieg choroby. U Japończyków występuje mniejsze ryzyko choroby. Jednakże, gdy Japończycy przenoszą się do Kalifornii ich ryzyko wzrasta.
Pojedyncze składowe zespołu metabolicznego wiązały się ze znacznie zwiększonym ryzykiem choroby.
Na poziomie populacji osoby stosujące metforminę miały mniejsze ryzyko rozpoznania ca proste. Nadmierne spożycie alkoholu, ale także całkowicie powstrzymanie się od trunków wiąze się z wyższym ryzykiem śmiertelności związanej z rakiem prostaty.
Nie stwierdzono związku między spożyciem długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3a.
WCZESNE WYKRYWANIE
Wczesne testy PSA wykouje się mężczyznom o podwyższonym ryzyku posiadania PCa:
- powyżej 50 lat
- pochodzenia afrykańskiego powyżej 45 lat
- powyżej 45 lat z rodzinną historią PCa
- powyżej 40 lat będącym nosicielami mutacji BRCA2
DIETA I HORMONY
W metaanalizach zidentyfikowano tendencję do korzystnego wpływu spożycia pomidorów na występowanie PCa. DIETA I HORMONY
Spożycie fitoestrogenu (soi) było istotnie związane ze zmniejszonym ryzykiem PCa. Zarówno niskie, jak i wysokie stężenia witaminy D są związane z wysokim ryzykiem wystąpienia PCa.
Leki aktywne hormonalnie (inhibitory 5-alfa) reduktazy mogą zapobiegać lub opóźniać rozwój PCa.
Mężczyźni z hipogonadyzmem otrzymujący suplementy testosteronu nie mają zwiększonego ryzyka PCa.
Wyższa częstotliwość wytrysku (powyżej 21 razy w miesiącu) wiąże się z 20% niższym ryzykiem PCa. Obecne palenie papierosów wiązało się ze zwiększonym ryzykiem zgonu z powodu PCa. BADANIA PRZESIEWOWE
Praca na nocną zmianę wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zgonu na PCa.
BADANIA PRZESIEWOWE
Populacyjne lub masowe badanie przesiewowe definiuje się jako „systematyczne badanie bezobjawowych mężczyzn (z grupy ryzyka) i jest inicjowane przez organy do spraw zdrowia. Obecnie badania przesiewowe w kierunku PCa pozostają jedynym z najbardziej kontrowersyjnych tematów w literaturze urologicznej.
Wczesne testy PSA wykonuje się mężczyzną o podwyższonym ryzyku posiadania PCa:
- mężczyźni powyżej 50 lat
- mężczyźni pochodzenia afrykańskiego powyżej 45 lat
- mężczyźni powyżej 45 lat i rodzinna historia PCa
- mężczyźni będący nosicielami mutacji BRCA2 powyżej 40 lat
DODATKOWE BADANIA
- DRE (per rectum)
- badania obrazowe
- rezonans magnetyczny
WSZYSTKO O BIOPSJI
Przy nieprawidłowych wynikach wykonuje się biopsję prostaty. Przed biopsją zalecane są antybiotyki dożylne lub doustne. W celu zminimalizowania ryzyka ciężkiej infekcji związanej z oporną na antybiotyki florą odbytnicy, pacjentom wykonuje się wymaz z odbytnicy i stosuje się antybiotykoterapię celowaną.
Celem optymalizacji badania wykonuje się biopsję fuzyjną. Technika polega na nałożeniu obrazów rezonansu magnetycznego, które dokładnie pokazują położenie raka, na badanie USG w czasie rzeczywistym. Pozwala to na precyzyjne pobranie materiałów z obszarów zmienionych, redukując liczbę wycinków.
LECZENIE PCa
Podczas leczenia raka prostaty należy uwzględnić oczekiwaną długość życia pacjenta, stan zdrowia i choroby współistniejące.
- Leczenie chirurgiczne: otwarta, laparoskopowa lub radykalna prostatektomia za pomocą robota.
- Leczenie radioterapeutyczne.
- Leczenie opcjonalne: krioterapia, HIFU tylko w ramach badań klinicznych.
- Aktywny nadzór u pacjentów z przewidywalną długością życia powyżej 10 lat i chorobą niskiego ryzyka.
LAPAROSKOPIA
W Klinicznym Oddziale Urologii i Urologii Onkologicznej Szpitala Miejskiego w Rzeszowie większość zabiegów onkologicznych wykonuje się metodą laparoskopową. Dzięki czemu występuje niższe ryzyko powikłań niż w przypadku zabiegów otwartych. Krwawienie po zabiegu jest minimalne, pacjenci nie wymagają przetoczenia preparatów krwi, dolegliwości bólowe są łagodniejsze, lepszy efekt kosmetyczny. Dzięki laparoskopii pacjenci nie są narażeni na długi okres rekonwalescencji szybko wracają do sprawności fizycznej.
PROSTATEKTOMIA RADYKALNA
Prostatektomia radykalna metodą laparoskopową to jedna z metod operacyjnego leczenia raka prostaty. Dużą zaletą laparoskopowego usunięcia gruczołu krokowego jest mała inwazyjność takiej operacji. Zabieg jest wykonywany poprzez kilka nacięć na skórze, przez które wprowadzane są narzędzia laparoskopowe. Powiększenie optyczne pozwala na bardzo precyzyjne preparowanie tkanek. Dobra widoczność pozwala na zaoszczędzenie pęczków naczyniowo- nerwowych odpowiedzialnych za trzymanie moczu oraz możliwość powrotu wzwodów. Czas trwania zabiegu to około 2 godziny. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym.
Kliniczny Oddział Urologii i Urologii Onkologicznej Szpitala Miejskiego im. Jana Pawła II w Rzeszowie dysponuje bardzo nowoczesnym blokiem operacyjnym oraz narzędziami, które są na bieżąco uzupełniane i modernizowane. Wykonywanie powyższych zabiegów jest możliwe dzięki współpracy z lekarzami oddziału anestezjologii.
Autor tekstu:
Możliwości diagnostyki i leczenia:
Szpital Miejski JP II, Rzeszów, Rycerska 4,
Kliniczny Oddział Urologii i Urologii Onkologicznej
Tel. (17) 861-14-51, (17) 861-10-31 do 37 wew. 403, 404
